مديركل طرح و مهندسي شركت مخابرات تهران، شرايط و نحوه واگذاري انواع كدهاي خدماتي و كدهاي كوتاه مخابراتي را تشريح كرد.

آيين نامه ساماندهي كدهاي خدماتي پس از مدت ها بررسي در سازمان تنظيم مقررات سرانجام اواخر تابستان امسال در كميسيون تنظيم مقررات به تصويب رسيد. در گيرودار تصويب اين آيين نامه و تغيير قوانين و ضوابط واگذاري كدهاي خدماتي گفت‌وگويي با رضا خليلي، مديركل طرح و مهندسي شركت مخابرات استان تهران انجام داده ايم.

فارس: چند نوع كد خدماتي داريم؟
خليلي: كدهاي خدماتي به 4 دسته تقسيم مي‌شوند كه تعداد ارقام آنها براساس اهميت و نوع كاربرد متفاوت است و با ارقام 0 و 1 شروع مي‌شوند.
علاوه بر كدهاي خدماتي دسته ديگري از كدها نيز در شبكه وجود دارند كه با هدف تامين خطوط داخلي متقاضيان و يا ايجاد امكان شماره‌گيري سريع و آسان براي سيستم‌هاي پاسخگويي واگذار مي شوند.

* كدهاي خدماتي سه رقمي عادي و اضطراري 1xx؛
فارس: چه كدهايي در دسته كدهاي اضطراري هستند؟

خليلي: دسته اول كدهاي خدماتي سه رقمي است كه به يك سري از سازمان‌ها و نهادهاي پر تماس يا سازمان‌هاي امدادي اختصاص داده مي شود. در حال حاضر تعداد 6 كد سه رقمي تحت عنوان كد خدماتي اضطراري، از جمله كد‌هاي 110 (پليس)، 115 (اورژانس)، 125 (آتش‌نشاني)، 121 (امداد برق)، 122 (امداد آب) و 194 (امداد گاز) وجود دارد كه براي استفاده مردم در شرايط اضطراري تعريف شده است.
كدهاي اضطراري روي تمامي خطوط تلفن باز است و حتي در زمان‌هاي قطع خطوط نيز امكان تماس با اين كدها فراهم است؛ ضمن اينكه تماس با آنها نيز براي تماس‌گيرندگان رايگان است.

* سه رقمي‌هاي غير اضطراري، چهار رقمي مي‌شوند
فارس: به غير از كدهايي كه نام برديد، بسيار كد سه رقمي ديگر نيز در شبكه ديده مي‌شود.

خليلي: مابقي كدهاي خدماتي سه رقمي نظير 119 (ساعت گويا) كه در حال حاضر جزو دسته اول كدهاي خدماتي‌ هستند، بنابر تصميم سازمان تنظيم مقررات بايد تغيير كنند. فقط 6 كد اضطراري باقي مي‌مانند و باقي به كدهاي خدماتي 4 رقمي تبديل مي‌شوند. اين كدها ديگر براي موارد غير ضروري واگذار نمي‌شوند، مگر اينكه سازمان كدي را ضروري تشخيص دهد.

* كدهاي خدماتي عمومي (ملي)؛ كدهاي سراسري 15xx
فارس: علاوه بر كدهاي سه رقمي، كدهاي چهار رقمي نيز با كدهاي 15 يا 18 در شبكه مخابرات وجود دارند، تفاوت سه رقمي‌ها با چهار رقمي‌ها در چيست؟

خليلي: دسته دوم كدهاي خدماتي عمومي (ملي) است. اين كدها با 15xx نشان داده مي‌شود و در سطح كشور تعريف شده است، اما راهيابي آنها شهري است. به اين معني كه براي مثال سازماني شماره 1510 را اخذ مي كند، در شهر تهران مردم مي‌توانند با اين شماره تماس بگيرند و علاوه بر اين در شهر اصفهان نيز مشتركان مي‌توانند با اين شماره تماس بگيرند و اين شماره در سراسر كشور تنها به آن يك متقاضي تعلق دارد، اما شعبه پاسخگويي تهران براي مردم تهران و شعبه پاسخگويي شهر اصفهان براي مردم اصفهان است و امكان راهيابي بين شهري فراهم نيست.
به اين ترتيب متقاضي دريافت كد بايد براي هر شهري يك مركز پاسخگويي داشته باشد و در شهري كه مركز پاسخگويي نداشته باشد امكان پاسخگويي وجود ندارد.
هزينه تماس مشتركان با اين كد بر حسب تعرفه جاري محاسبه مي‌شود ( اگر مشترك با تلفن ثابت تماس گرفته باشند هزينه تماس ثابت به ثابت و اگر با تلفن همراه تماس گرفته باشند هزينه تماس همراه به ثابت را پرداخت مي‌كنند).
واگذاري اين دسته از كدها در اختيار سازمان تنظيم مقررات است و در اختيار مخابرات استان ها نيست.
متقاضيان بايد مبلغي را براي دريافت كد پرداخت كنند و شركتهاي مخابرات استان ها نيز تنها وظيفه اتصال تجهيزات متقاضي به شبكه خود، اخذ هزينه هاي مربوطه و راهيابي كد مورد نظر در شبكه را برعهده دارند.

* كدهاي خدماتي عمومي (استاني)؛ كدهاي داخل استاني 18xx
فارس: مخابرات يك شماره 1818 دارد، اين شماره جز كدام دسته از كد‌ها مي‌شود؟

خليلي: اين كد در دسته سوم كدهاي خدماتي عمومي (استاني) قرار دارد كه پيش شماره اين كدها با 18xx تعريف شده و در محدوده 1800 تا 1899، دقيقا صد كد تعريف شده است.
اين كد در سطح استان تعريف مي‌شود. راهيابي اين كد نيز مانند كدهاي ملي به صورت شهري است و راهيابي بين استاني ممكن نيست. متقاضي كه اين كد را اخذ مي‌كند در هر شهري كه بخواهد پاسخگويي داشته باشد بايد دفتر داشته باشد.
تفاوت كدهاي "استاني " با كدهاي "ملي " اين است كه كدهاي ملي ماهيت ملي دارند و يك شماره واحد در سراسر كشور تنها به يك متقاضي اختصاص دارد اما در كدهاي خدماتي عمومي (استاني) يك شماره واحد ممكن است در چند استان به چند متقاضي مختلف واگذار شود و تضميني به يكسان بودن آن وجود ندارد.
در اين كدها تماس گيرنده با كد تنها تعرفه جاري را پرداخت مي‌كند.

* كدهاي خدماتي بين‌شهري؛ كدهاي كشوري 096xx
فارس: شماره اغلب بانك‌ها با 096 آغاز مي‌شود، كه گويا اين شماره متعلق به شركت زيرساخت است، چرا بانك‌ها اغلب اين شماره را انتخاب مي‌كنند؟

خليلي: اين كد جز دسته چهارم كدهاي خدماتي بين شهري است كه بصورت 096xx تعريف مي‌شوند. راهيابي آنها به شكل كشوري است؛ به اين معني كه از سراسر كشور مي‌توان با اين شماره تماس گرفت.
تماس با اين كدها در گذشته رايگان بوده و دارنده كد مبلغ را به صورت ثابت و بدون توجه به تعداد و مدت تماس ها پرداخت مي‌كرد.
اما اخيرا با تصويب آيين نامه جديد كدهاي خدماتي، مصوب شده كه تماس گيرنده هزينه‌اي را براي تماس با اين شماره‌ها بپردازد كه تعرفه آن خارج از تعرفه شهري است و بسته به اينكه از ثابت يا موبايل با اين شماره تماس گرفته شود هزينه متفاوت است.
البته در آيين‌نامه جديد اين امكان ديده شده كه اگر متقاضي، پرداخت صورت حساب را تقبل كند، هزينه تماس براي تماس‌ گيرنده رايگان شود.
همچنين اين امكان براي كدهاي ملي و استاني نيز در نظر گرفته شده است، البته در كدهاي خدماتي عمومي ملي و استاني مشترك براي تماس با كدهاي خدماتي تعرفه جاري را پرداخت مي‌كند.

* كدهاي 4 و 5 رقمي شركت مخابرات
فارس: در كنار تمامي اين كدها، شماره‌هاي كوتاه 4 يا 5 رقمي ديگري نيز در شبكه ديده مي‌شود كه بيشتر سازمان‌ها يا شركت‌هاي تجاري از آن استفاده مي‌كنند، شرايط آنها چيست؟

خليلي: به غير از 4 دسته كد نام برده شده، دسته پنجمي نيز وجود دارد كه اين كدها در سطح شركت مخابرات واگذار مي‌شود و به آنها كدهاي 4 رقمي و كدهاي 5 رقمي گفته مي‌شود. اين كدها شهري هستند و در دو نوع يك طرفه و دو طرفه و با توجه به منطقه مخابراتي مربوطه با ارقام آغازين 2 تا 8 واگذار مي‌شوند. كد يك طرفه براي متقاضياني كه داراي سيستم اپراتوري يا گويا (سيستم پاسخگويي) هستند كاربرد دارد و برقراري تماس با متقاضي تنها بصورت يك طرفه امكان پذير است و امكان تماس خروجي براي او ميسر نيست.
اما كد دو طرفه براي متقاضياني كه داراي سيستم مركز تلفن خصوصي با تعدادي خطوط داخلي است مورد استفاده قرار مي گيرد كه در اين حالت تماس هم از طرف مشتركان با خطوط داخلي امكان پذي است و هم از خطوط داخلي موجود امكان برقراري تماس با خارج از مجموعه فراهم است.
بدين ترتيب كدهاي 5 رقمي به 2 نوع يك طرفه و 2 طرفه تقسيم مي‌شوند. در نوع يك طرفه حداكثر و حداقل 5 رقم تعريف مي‌شود و در اصطلاح به آن پنج- پنج (5-5) گفته مي‌شود و با شماره گيري 5 رقم تماس بر قرار مي شود.
در نوع دو طرفه حداقل و حداكثر هشت رقم تعربف شده و در اصطلاح به آن هشت- هشت (8-8) گفته مي‌شود و در ابن حالت با اختصاص 5 رقم از طرف شركت مخابرات ، متقاضي با در اختيار داشتن سه رقم بعدي به عنوان شماره‌هاي داخلي عملا تا 1000 خط داخلي قابليت مانور دارد و مردم با گرفتن شماره هاي 8 رقمي مربوطه با خطوط داخلي ارتباط برقرار مي كنند.
كدهاي 4 رقمي نيز به همين ترتيب به دو نوع يك طرفه و دو طرفه تقسيم مي‌شوند. به كد يك طرفه در اصطلاح چهار- چهار (4-4) گفته مي‌شود به اين معني كه حداقل و حداكثر شماره 4 رقم است.
در نوع دو طرفه كمترين رقم 5 و بيشترين رقم هشت است. اصطلاحا به آن پنج - هشت (8-5) گفته مي‌شود و با توجه به اينكه در اين حالت 4 رقم از طرف مخابرات تعيين مي شود با در اختيار داشتن 4 رقم بعدي توسط متقاضي عملا 10000 خط داخلي قابل تامين خواهد بود كه بر اساس نياز، متقاضي مي تواند علاوه بر خطوط داخلي 8 رقمي شماره هاي 5 رقمي جهت اپراتور نيز مورد استفاده قرار دهد كه در اين صورت با اختصاص شماره به اپراتور از تعداد شماره هاي فابل استفاده در خطوط داخلي كاسته خواهد شد.
بنابراين كدهايي كه در شبكه به شكل 5 رقم تنها يا 4 رقم تنها مي‌بينيم يك طرفه‌اند و تنها به عنوان سيستم پاسخگويي تعريف مي‌شوند.

* خوب و بد كدهاي كوتاه شهري
فارس: مزاياي كدهاي 4 و 5 رقمي چيست؟

خليلي: از محاسن اخذ كدهاي 4 و 5 رقمي دو طرفه براي متقاضيان اين است كه تماس‌هاي بين خطوط داخلي آنها وارد شبكه مخابرات نمي‌شود، بنابراين هزينه‌اي براي آنها ندارد، اما هزينه هر تماسي كه از مجموعه آنها خارج شود متناسب با تعرفه جاري از طرف مخابرت محاسبه شده و در صورتحساب آنها لحاظ مي‌شود.
كدهاي يك طرفه نيز با توجه به كوتاه بودن طول ارقام به نسبت شماره تلفن هاي 8 رقمي از نظر انجام تبليغات توسط متقاضيان و به ياد سپاري شماره آنها توسط مردم مورد استقبال قرار مي‌گيرد.
از سوي ديگر هزينه واگذاري كد 4 و 5 رقمي داخل استان به نسبت كدهاي خدماتي بسيار پايين است.
از معايب موجود مي‌توان به پايين بودن هزينه كدها اشاره كرد كه به همين علت متقاضيان زيادي گاها بدون نياز كد مي‌گيرند و پاسخگويي مناسبي به تماس‌ها ندارند.
در حالي يك متقاضي بايد براي اخذ كد اقدام كند كه اولاً حجم تماس‌ها به سمتش بسيار و ايجاد يك سيستم پاسخگويي برايش ضروري باشد، تا مردم با 4 يا 5 رقم به راحتي شماره شركت مورد نظر را بگيرند؛ و يا اينكه شركت تصميم براي ايجاد يك سيستم تلفن داخلي داشته باشد.

* يك پيشنهاد، يك توصيه
فارس: توصيه شما براي نحوه انتخاب و اخذ اين كدها چيست؟

خليلي: با توجه به اينكه نامبرينگ موجود جزو يكي از منابع ملي بحساب مي‌آيد ، اين كدها را بايد متقاضياني اخذ كنند كه واقعاً نياز دارند. توصيه‌ ما اين است كه كدها به شكل مناسب استفاده شود و با توجه به نياز، حجم تماس‌گيرندگان و نوع فعاليت اخذ گردد.
حسن شماره‌هاي كوتاه اين است كه شماره‌گيري براي مردم سريع و به خاطر سپردن آنها آسان است. به همين دليل بهتر است براي فعاليت‌هاي خاص استفاده شود. البته هم اكنون نيز هر فرد حقوقي براي اخذ كد به مخابرات مراجعه كند اگر شرايط را داشته باشد به وي واگذار خواهد شد.

منبع:"پايگاه خبری آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات (ايستنا)"